Chandra wykrywa pulsary „pajęcze” atakujące pobliskie gwiazdy w Omega Centauri

Obserwatorium rentgenowskie Chandra odkryło gromadę pulsarów pająków niszczących gwiazdy towarzyszące w gromadzie kulistej Omega Centauri. Identyfikacja tych obiektów pomaga astronomom lepiej zrozumieć procesy, w wyniku których umierające gwiazdy niszczą młodsze gwiazdy.

Pulsar to niezwykle gęsta, silnie magnetyczna gwiazda neutronowa, która wiruje z dużymi prędkościami, okresowo emitując promieniowanie elektromagnetyczne w kierunku określonego punktu we wszechświecie. Termin „pulsar pająk” odnosi się do układu podwójnego składającego się z gwiazdy neutronowej i młodej gwiazdy.

Analogia do pająka polega na tym, że emisja promieniowania z obiektu skierowana jest w stronę jego towarzysza i z punktu widzenia obserwatora na Ziemi naśladuje nogi pająka. Wysoka prędkość obrotowa jest jedną z jego głównych cech. Pulsary pająka obracają się kilkadziesiąt, a nawet setki razy na sekundę.

Pająki mają zdolność gryzienia i ranienia. Pulsary odkrył także Chandra. Wiatry naładowanych cząstek wystrzeliwują z gwiazd neutronowych i uderzają we wszystko wokół nich. Zderzenie powoduje systematyczne usuwanie zewnętrznych warstw gwiazdy towarzyszącej. Według NASAUkład podwójny pulsarów pająka dzieli od 1 do 14-krotności odległości między Ziemią a Księżycem (średnio 360 000 km).

Zdjęcie rentgenowskie „duchowej ręki” pulsara

Zjawisko zwane PSR B1509-58 generuje mgławicę wiatru elektromagnetycznego, która jest rozmieszczona w swoim otoczeniu w kształcie gigantycznej dłoni.

Różne rodzaje kosmicznych pająków

Zespół astronomów badał gromadę wcześniej zidentyfikowanych pulsarów w Omega Centauri, 17 700 lat świetlnych od Ziemi. Kiedy naukowcy zajrzeli do wnętrza miejsca za pomocą przeglądarki rentgenowskiej, odkryli w jego centrum nowe pająki niszczące gwiazdy.

Badania wnoszą wkład w wiedzę o tych zjawiskach przestrzennych. Wcześniej społeczność astronomiczna zidentyfikowała dwie kategorie w zależności od rodzaju niszczonych gwiazd: pająki czerwonogrzbiete i pająki czarnej wdowy. Pierwsza to pulsary, które oddziałują na gwiazdy o masie od jednej dziesiątej do połowy masy Słońca, a druga na gwiazdy o masie zaledwie 5% masy Słońca. Z pomocą ChandraNaukowcy zauważyli, że czerwone tło świeci jaśniej, gdy analizuje się je w promieniach rentgenowskich.

„Zespół jako pierwszy wykazał ogólny związek między jasnością promieniowania rentgenowskiego a masą pulsarów w kształcie pająka, przy czym pulsary wytwarzające więcej „pajęczaków wpływają na dawkę promieniowania rentgenowskiego otrzymywaną przez gwiazdę”.

Gromada Omega Centauri została po raz pierwszy zidentyfikowana w 1677 roku. Ma promień 68 lat świetlnych i uważa się, że zawiera 10 milionów gwiazd. Jest to największa znana gromada kulista w Galaktyce Drogi Mlecznej.