Czy Polska może odbudować się lepiej? | Komentarz

Różne sądy nielegalnie powołane przez rząd BIS, niektóre z sędziami o wyraźnie sekciarskim charakterze, otwarcie pozostają ze sobą w sprzeczności. Czasami przypomina to, co bolszewicki rewolucjonista Leon Trocki nazwał „podwójną władzą”. Słychać coraz więcej obelg, ale nowy rząd koalicyjny pod wodzą Donalda Tuska, który był premierem Polski w latach 2007–2014, a następnie stał na czele Rady Europy (2014–2019), w dalszym ciągu oczyszcza bastiony zakorzenionej władzy państwowej. Ten potężny polityk nazywa ją „żelazną miotłą”.

W tym dramacie splatają się trzy różne wątki. Trudnością w odbudowie liberalnych instytucji demokratycznych, budowanych od 1989 r. na gruzach systemu w stylu sowieckim, a rozpoczynającego się w 2015 r., kiedy PiS doszedł do władzy, jest systematyczne wyburzanie kraju bez niego. Członkostwa w Unii Europejskiej nie można zakończyć w żadnym momencie. Kaczyński, podobnie jak Viktor Orbán na Węgrzech, dołożył wszelkich starań, aby utrzymać fasadę demokratycznego, pluralistycznego i reżimowego państwa zgodnie ze standardami UE. Jak mówi inny sędzia, są sędziowie, którzy wydają orzeczenia, o których mówi się, że podlegają wspomnianym przepisom. Jeśli wolisz, konstytucja potiomkinowska.

W rezultacie odbudowa demokracji liberalnej po upadku komunizmu w 1989 r. jest zarówno łatwiejsza, jak i trudniejsza niż jej pierwotne utworzenie. Z perspektywy zewnętrznej jest to łatwiejsze, bo zamiast dominować w Układzie Warszawskim i RWPG. Kreml, Polska należy do NATO i UE. Unia Europejska nie tylko doceni wysiłki nowego rządu, ale wkrótce nagrodzi go kwotą, która może przekroczyć 100 miliardów euro z funduszy unijnych zawieszonych z powodu naruszeń przepisów poprzedniego rządu.

Z wewnętrznego punktu widzenia jest to trudniejsze, bo nie jest to jednopartyjna dyktatura narzucona z zewnątrz, jak to było w 1989 r., co było zgodne z przekonaniem niemal wszystkich Polaków – w tym wielu komunistów u władzy – że tak powinno być. Zmienione przez pokojową rewolucję. To bałagan, który sami sobie stworzyliśmy, w większości objęty ustawami uchwalanymi przez demokratycznie wybrane większości parlamentarne.

Po drugie, jest to przypadek hiperpolaryzacji, fałszywych wiadomości i histerii, który bardzo przypomina dzisiejszą Amerykę. Zwolennicy Kaczyńskiego i Tuska, podobnie jak Republikanie z ruchu MAGA i Lewica Demokratyczna, żyją w swojej równoległej rzeczywistości, wytykając sobie nawzajem łamanie praworządności i zdradę narodu. Trwała demokracja liberalna wymaga podstawowego konsensusu społecznego co do legitymizacji kluczowych instytucji, takich jak parlament, prezydentura, niezależne sądy i niezależne media. Jak bez tak minimalnego konsensusu społecznego możemy odtworzyć funkcjonalną demokrację liberalną?

Wreszcie, nie powinniśmy lekceważyć znaczenia roli ludzi. Kaczyński i Tusk od ćwierć wieku stoją na czele polskiej polityki i nienawidzą się. Kaczyński, klasyczny przykład paranoicznej polityki, wtargnął do parlamentu kilka minut po objęciu urzędu przez rząd Tuska i oskarżył nowego premiera o bycie „niemieckim agentem”.

Kolejnym niebezpiecznym elementem obecnego kryzysu jest prezydent kraju. Duda jest słaby, próżny, łatwy do przekonania i zazwyczaj kończy się tym, o co prosi go Kaczyński. Jego własny reżyser pracy doktorskiej opisuje go jako „bezbronnego”. Według Adama Strumposa, pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, prezydent, który teraz błaga UE, aby zaprzestała łamania konstytucji przez nowy rząd, osobiście naruszył konstytucję co najmniej 13 razy. Zamiast odgrywać centralną rolę neutralnej głowy państwa w okresie trudnych przemian politycznych, stał się bardziej sekciarzem, udzielającym schronienia skazanym przestępcom w pałacu prezydenckim i wygłaszającym wulgarne i przesadne lamenty.

Nowy rząd twierdzi, że chce szybko uporządkować stajnię na Morzu Egejskim, zanim skupi się na przyszłości Polski. Łatwiej powiedzieć niż zrobić, ale zobaczymy, zwłaszcza biorąc pod uwagę prawo Dudy do zawetowania i opóźnienia jakiegokolwiek ruchu. Jeśli PiS ma jakąś strategię polityczną, to z pewnością jest nią jak najdłuższe przedłużanie chaosu i histerii w nadziei na odzyskanie wyborców w kwietniowych wyborach samorządowych lub czerwcowych wyborach europejskich. Nic nie wskazuje na to, że tym razem tak się stanie; W rzeczywistości badania sugerują coś wręcz przeciwnego. Ale nie można tego wykluczyć.

W przeciwnym razie największą trudnością dla Tuska i jego koalicjantów będzie oparcie się pokusie działania na wzór drugiej strony i ograniczenie się do ugruntowanych lojalistów. Powinni budować kraj w dobry sposób. W 2027 roku pod koniec tej kadencji telewizja publiczna powinna być rzeczywiście bardziej bezstronna, sądy bardziej niezawisłe, prezydent jednoznacznie bezstronny, instytucje państwowe powinny całkowicie pozbyć się sekciarstwa, a administracja publiczna i służby bezpieczeństwa powinny być prawdziwie bardziej niezależny, rządzony przez PiS, nie tylko w porównaniu z okresem, ale w porównaniu z okresem poprzednich polskich rządów, w tym Tuska, przed dojściem populistów do władzy. To był prawdziwy test, który musieli pokonać, prawdziwy wysiłek Herkulesa.