Węgry zdecydowały w poniedziałek o zdecydowanym kroku w otwartym konflikcie między sobą a Parlamentem Europejskim, Komisją Europejską i większością partnerów UE. Po kilku tygodniach zawoalowanych gróźb Budapeszt potwierdził swoje weto wobec wieloletniego budżetu UE, a tym samym przeciwko uzgodnionemu w UE funduszowi naprawczemu mającemu na celu ożywienie gospodarki po kryzysie zdrowotnym. Przyczyna leży w związku między wypłatą środków a poszanowaniem praworządności, na co Parlament Europejski i obecna prezydencja UE zgodzili się w zeszłym tygodniu. Jest to niedopuszczalne ani na Węgrzech, ani w Polsce, która również przyłączyła się do weta.
Podczas spotkania ambasadorów 27 krajów w Brukseli, Budapeszcie i Warszawie zrealizowali swoją groźbę i nie poparli osiągniętego w zeszłym tygodniu porozumienia między Radą a Parlamentem Europejskim, które wymaga jednomyślności. Ze względu na niemożność zerwania powiązania z praworządnością uczynili to poprzez odrzucenie uchwały w sprawie specjalnych środków przeznaczonych na finansowanie kolejnych wieloletnich ram finansowych.
Musimy teraz poczekać i zobaczyć, czy to posunięcie jest niczym więcej niż wstępnym ostrzeżeniem mającym na celu osiągnięcie niewielkiej poprawy warunków, czy też, przeciwnie, początkiem poważnego problemu. Źródła wspólnotowe przyznają, że jeśli oba kraje będą nadal korzystać ze swojego prawa weta, kwestia ta może doprowadzić do „poważnego kryzysu”. Obecnie oczy wszystkich zwrócone są na Radę ds. Łączności, którą europejscy przywódcy zwołają w czwartek.
Hiszpania ma nadzieję, jak powiedziała trzecia wiceprezydent i minister gospodarki Nadii Calviño, „że sytuacja ta zostanie rozwiązana w nadchodzących dniach, w nadchodzących tygodniach, ponieważ pilne i ważne jest, aby wieloletnie ramy finansowe i Międzynarodowy Fundusz Walutowy zostanie ukończony.” Różne teksty i regulacje, które są negocjowane w celu wdrożenia planu naprawy, zostaną zatwierdzone na szczeblu europejskim.” Hiszpania „oczywiście” wspiera osiągnięcie porozumienia i ram gwarantujących ochronę praworządności w całej Unii Europejskiej. Równolegle Calviño przyznaje, że toczą się negocjacje dotyczące drażliwych kwestii, których celem jest próba zamknięcia porozumienia.
Rzecznik węgierskiego premiera powiedział: „Węgry zawetowały budżet, jak ostrzegł premier Orbán, ponieważ nie możemy poprzeć planu w jego obecnej formie mającego na celu powiązanie standardów praworządności z decyzjami budżetowymi. Jest on sprzeczny z lipcowymi decyzjami Rady”. Minister poinformował na Twitterze.
Węgry i Polska odrzucają mechanizm pozwalający na zawieszenie wypłaty środków krajom nie przestrzegającym zasad praworządności, ale nie mogąc sprzeciwić się temu porozumieniu, które zostało zatwierdzone większością kwalifikowaną, zdecydowały się na zablokować to porozumienie. I reszta pakietu naprawczego, która wymaga konsensusu i ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie. Innymi słowy: stolice mają ostateczne prawo weta i Budapeszt i Warszawa to wykorzystały.
Obydwa kraje mają otwarte sprawy w Brukseli ze względu na problemy z poszanowaniem zasad praworządności i systematycznie odmawiają łączenia z nimi funduszy wspólnotowych, z których czerpią korzyści. Przez kilka tygodni spekulowano na temat możliwości przejęcia funduszu przez obie stolice w wyniku braku zajęcia się budżetem w parlamentach narodowych, ostatecznie jednak odrzucenie przybrało inną formę.
Michał Dorczysk, dyrektor gabinetu Prezydenta RP Mateusza Morawieckiego, którego rząd odpowiada za egzekwowanie prawa, powiedział, że powiązanie z praworządnością „jest próbą stworzenia mechanizmu politycznego, za pomocą którego niektóre kraje Unii Europejskiej będą mogły próbować wprowadzić wywierana na nas presja, czego nie możemy zaakceptować”. Wysłała list do instytucji społecznych, ostrzegając o swoim stanowisku. Ze swojej strony rząd Orbána uważa to porozumienie za równoznaczne z „politycznym szantażem”.
Blokada może opóźnić wejście w życie budżetu na kolejne siedem lat, który ma zostać zaprezentowany 1 stycznia 2021 roku. Ale oprócz budżetu wieloletniego (o wartości 1,074 mld euro) będzie miała także weto władza Weto. Wpływ na Fundusz Odbudowy (750 000 mln euro), ponieważ Komisja Europejska nie była w stanie rozpocząć wspólnej emisji długu w celu finansowania dźwigni finansowej.
„Introwertyk. Myśliciel. Rozwiązuje problemy. Specjalista od złego piwa. Skłonny do apatii. Ekspert od mediów społecznościowych. Wielokrotnie nagradzany fanatyk jedzenia.”
